PTSD شکل مخفف اختلال استرسی پس از حادثه می باشد. PTSD یک اختلال روانی است. این اختلال حالتی از ضربه روحی است که می تواند بر هر فرد یا افرادی که شاهد یک یا چند رویداد تلخ و بسیار سخت بوده اند رخ دهد. برای نمونه رویداهایی که می توانند منجر به PTSD شوند، جنگ، شکنجه یا درد شدید، تجاوز جنسی، تجاوز به عنف، آدم ربایی، تصادف با ماشین، بالیای طبیعی، آتش سوزی و سرقت می باشند. این رویدادها بطور طبیعی وحشتناک بوده و باعث می شوند فرد زندگی خود را در خطر ببیند. برخی واقعا معرض خطر مرگ بوده اند در حالیکه سایرین تنها حس می کنند در خطر مرگ هستند. آنچه حائز اهمیت است ً وجود داشته یا خیر، بلکه این نیست که آیا خطر واقعا طرز احساس آن یا چگونگی واکنش مغز مهم است.

یک ویژگی عمده شخص مبتلا به PTSD ترس مداوم از قرارگیری دوباره در یک شرایط تکان دهنده است. در نتیجه آنها با تمام قدرت تلاش می کنند تا از هر چیزی که آن تکان روحی را به یادشان می آورد جلوگیری کنند. ویژگی خاص دیگر این است که افراد تحت تأثیر PTSD در زندگی روزمره شان این حادثه را در ذهن مرور می کنند و انواع افکار و احساساتی را به یاد می آورند که قابل کنترل نیستند. فقط به یک جرقه کوچک نیاز دارند و مستعد نگرانی یا خشم بیش از اندازه می باشند. نشانه های دیگری از اختلال از قبیل افسردگی، مشکالت حافظه و درد جسمی نیز ممکن است آشکار شوند.

نیروی مقاومت ناپذیر علائم می تواند باعث شود مبتلایان به PTSD احساس کنند که کنترل خود را ندارند و قادر به شناخت شخصی که بودند نمی باشند. باور به توانایی خود در عملکرد عادی در محیط کار، خانواده و فعالیت های اوقات فراغت از بین می رود و خود را از جامعه جدا می کنند. به همین دلیل یافتن کمک حرفه ای – در درجه اول از پزشک عمومی تان (GP )حائز اهمیت است. کمک حرفه ای می تواند علائم اختلال را محدودتر نموده و مانع پیشرفت PTSD به شرایط مزمن شود.

افراد در معرض خطر ابتلا به PTSD در حال پیشرفت شامل:

  • سربازانی که در جنگ های ارتش اعزام شده اند.
  • قربانیان جنگ، شکنجه و تروریسم. قربانیان جنایات دلخراش.
  • بازماندگان تصادفات شدید و مصیبت ها.
  • مدد کاران در بخش های بی سرپناه از قبیل امداد گران نجات، کارمندان زندان، مددکاران اجتماعی، کارمندان بانک و غیره.

 

چرا یک شخص مبتلا به PTSD می شود، در حالیکه فردی دیگر که همان مصیبت را تجربه کرده است به PTSD دچار نمی شود؟ و چرا زنان دو برابر مردان دچار این اختلال می شوند؟

توضیح روشنی از اینکه چرا افراد به PTSD دچار می شوند در دست نیست. تأثیری متقابل از ذات و ماهيت حادثه، حوزه و طول مدت آن حادثه، و ظرفیت فرد در برخورد با شرایط پس از آن رخداد است. فاکتورهای فیزیکی، وابسته به روانشناختی و بیولوژیکی هر یک نقشی ایفا می کنند. چرا برخی افراد از PTSD رنج می برند؟

بسته به اینکه در چه کشوری زندگی می کنند، 20–50 %درصد جمعیت حداقل یک حادثه دلخراش را در برخی مراحل زندگی ً همه این افراد به شان تجربه می کنند. ولی هیچ وقت، تقریبا PTSD دچار نمی شوند.

سربازان دانمارکی که در عملیات های نظامی بین المللی ً شرکت کرده بودند ممکن است دچار PTSD شوند. تقریبا 8 %مردان و 20 %زنانی که در این عملیات ها بوده اند از این ناهنجاری رنج خواهند برد.

بسیاری از پناهندگان که به دانمارک می آیند در نتیجه ، حبس، شکنجه یا سایر انواع خشونت یا جنگ، مشق تجاوز آسیب دیده و رنج کشیده اند.

برخی بخش های صنعت کار احتمال بیشتری برای تجربه ً 8 درصد رویدادهای سخت یا تهدیدکننده دارا هستند. تقریبا از کارکنان این بخش علائم PTSD داشته اند.

در زندگی شخصی افراد، تجاوز و خشونت های خانوادگی رایجترین دالیل PTSD هستند.

چه چیزی سبب PTSD می شود؟

شدت PTSD بستگی به دو عامل دارد: از یک طرف ماهیت، گستردگی و مدت زمان شوک روانی و از طرف دیگر تفسیر، آسیب پذیری و کنترل تجربه سخت در درون فرد.

خطر پیشرفت PTSD در موارد زیر افزایش می یابد:

هر چقدر حادثه خطر مرگ بیشتری داشته باشد.

هر چقدر فرد بیشتر در معرض تنش و شوک و تکان روانی باشد.

هر چقدر فرد کمتر برای حادثه آمادگی داشته باشد. هر چقدر احساس فرد از قادر نبودن به "فرار" بیشتر باشد.

هر چقدر فرد درونگراتر باشد. هر چقدر فرد در برابر حادثه آسیب پذیرتر باشد.

هر چقدر بیشتر طول بکشد که به فرد کمک شود تا با ضربه روحی کنار بیاید.

دوره های درمان ممکن است شامل عوامل زیر باشند:

  • درمان شناختی رفتاری به افراد دچار PTSD و بستگان وی، نحوه برخورد با عالئم را آموزش می دهد.
  • مشاوره های روان شناختی به پردازش تجربیات آسیب زا کمک می کند. فیزیوتراپی تنش، درد و غیره را کاهش می دهد و به احیای عملکردهای از دست رفته کمک می کند.
  • روان پرستاری توانایی مراقبت از خود و برخورد با مشکالت سالمتی را بهبود می بخشد.
  • معالجه علائم روانشناختی را کاهش می دهد و سایر درمان ها را تکمیل می کند.
  • مددکاری اجتماعی ارتباط با خدمات اجتماعی را برقرار نموده و از آن حمایت می کند.
  • کار آموزشی مهارت های شخصی را گسترش می دهد و تماس با جهان بیرون را ترغیب می کند.
  • مددکاران فرهنگی با تعامل کاربردی به فرد کمک می کنند.

منبع:

پروفسور، مشاور ارشد، دکتر Aagaard Jørgen.sci. med، روانشناس، Jensen Søndergaard Bo., psych. cand و Ingvorsen Bende., A.M، کلینیک مخصوص مبتالیان به PTSD و روانشناسی بین فرهنگی، بیمارستان دانشگاه Aarhus ،بخش Risskov, Q.